Het verhaal van Floris ende Blancefloer

De meeste mensen konden in de 13° en volgende eeuwen niet lezen noch schrijven. Teksten, als deze van Diederik van Assenede, en de buitenlandse versies/redacties werden vooral voorgelezen.

Dit blijkt bijvoorbeeld uit een Nederduitse tekstversie van midden de 14° eeuw.
(MS Wolfenbüttel, Cod. Guelf. 1203 Helmst, vs 1262-1267) :

Ik bidde, sote lef dy
Dat du my latest des dodes syn
Unde lat my des dodes wesen
Up dat du, lef, mogest ghenesen.
We nu wilt vort horen lesen
De sal dem leser drincken gheven

Vertaling:
Ik smeek je, zoete lief,
laat mij  terechtstellen
 en laat mij sterven
 zodat jij, lief, kunt blijven leven.
Wie  nu verder wil horen voorlezen
Die zal de voorlezer eerst drinken moeten geven.
 

Het verhaal van “Floris ende Blancefloer” dat 850 jaar geleden ontstond, en dat door Diederik van Assenede 750 jaar geleden in het Vlaams werd “gedicht”, is vertaald in meer dan tien talen. Het werd een echte Europese best-seller.
De navolgende eeuwen verschenen tientallen bewerkingen en versies, waarvan enkele hieronder aangegeven :

Frans  - Floire et Blancheflor, midden 12de eeuw; drie handschriften en een fragment –            ROBERT D’ORBIGNY.
         - Floire et Blancheflor (zgn. version populaire), ca. 1200; één handschrift Parijs,
           Bibl. Nat., ms. fr. 19152.

Maasland  - Floyris en Blantsefluor, ca. 1170; fragment Trier, Stadtbibliothek, Map X, nr. 13.

Hoogduits  - Flore und Blanscheflur, ca. 1220; 2 handschriften (geïllustreerd is Heidelberg,                  Universitätsbibliothek, Cod. Pal. Germ. 362) en 2 fragmenten – KONRAD FLECK.

Engels  - Floris and Blancheflour, ca. 1250; 4 onvolledige handschriften.

Nederlands  - Floris ende Blancefloer, midden 13de eeuw; handschrift Leiden, UB, Ltk. 191, en                    een fragment – DIEDERIC VAN ASSENEDE.

Noors  - Flores saga ok Blankiflur, ca. 1250; prozavertaling bewaard in een gehavend             handschrift Oslo, Riksarkivet, NRA 65.

Ijslands  - Flores saga ok Blankiflur, eind 13de eeuw; 2 handschriften van Noorse versie;
              3 handschriften uit de 17de,  11 uit de 18de en 10 uit de 19de eeuw.

Nederduits  - Flos unde Blankeflos, begin 14de eeuw; vijf handschriften.

Zweeds  - Flores och Blanzeflor, ca. 1312, bewerking vanuit het Noors; bewaard in 4               verzamelhandschriften en een fragment.

Deens  - Eventyret om Flores og Blantzeflores, 14de eeuw, bewerking vanuit het Zweeds,             overgeleverd in Stockholm, KB, Cod. Holm. K 47.

Italiaans  - Cantare di Fiorio e Biancifiore, midden 14de eeuw, 4 handschriften, een fragment                en verschillende vroege drukken.
             - Il filocolo, ca. 1341, meer dan 40 handschriften en fragmenten; onder meer                bewaard in het mooi geïllustreerde renaissance-handschrift van ca. 1364 Oxford,                Bodleian Library, Ms. Canon. Ital. 85 – GIOVANNI BOCCACCIO.
             - L’amore di Florio e Biancifiore, afhankelijk van Il filocolo; Venetiaanse druk van                1532 – LUDOVICO DOLCE.

Tsjechisch  - Floria z Hispanij, a geho milee panie Bianczeforze; Praagse druk van 1519. Deze                   versie is gebaseerd op een Duitse omwerking van Il Filocolo: Ein gar schon newe                   histori der hochen lieb des kuniglichen fursten Florio: vnnd seyner lieben                   Bianceffora Kaspar Hochfeder, Metz 1499) – herhaaldelijk herdrukt. Ook het                   toneelstuk van Hans Sachs (1551) is hierop gebaseerd:  Ein comedi mit                   fünfftzehen personen, Florio, des königs son auß Hispania, mit der schön                   Bianceffora.

Grieks  - Diegesis exairetos erotike kai xene Phloriu tu paneutychu kai kores Platzia Phlores             (De buitengewone, erotische en vreemde vertelling van de geheel gelukkige Phlorios en             van het meisje Platzia-Phlore), 15de eeuw.

Spaans  - Cronica de Flores y Blancaflor; eind 13de eeuw, geïntegreerd in een kroniek over de              Spaanse geschiedenis overgeleverd in handschrift  Madrid,  Biblioteca Nacional, 7583.
           - La historia de los dos enamorados Flores y Blancaflor (prozadruk van 1512).

Jiddisch  - (Ajn šene historie fon Flere Blanke Flere), Praag plm. 1750, waarschijnlijk gebaseerd                op de prozabewerking van Floris ende Blancefleur (Een schoone historie van Floris                    ende Blancefleur) verschenen bij Martinus Verhulst te Antwerpen omstreeks 1660.

Tekst : Prof Em. Dr Jozef Janssens

Houtsnede uit de druk van Hochfeder, Metz 1499 :
Floris wordt in een rozenkorf de haremtoren binnengehesen.

De Nederlandse taalfilologe Dr Ingrid BIESHEUVEL heeft het 750 jaar oude en bijna 4.000 verzen tellend gedicht van Diederic van Assenede in het jaar 2001 vertaald/omgezet naar het Algemeen Nederlands. Haar vertaling is te lezen op de website van de digitale bibliotheek der Nederlandse letteren : www.dbnl.org, onder “downloads” in de map: “Floris en Blancefloer, Ingrid Biesheuvel.” Ook de 750 jaar oude versie van Diederic van Assenede is te lezen op de site van DBNL.